Dzisiejszy post kieruję do kobiet spodziewających się dziecka. Chciałabym wskazać na pewne prawo mamy, o którym ciągle mówi się za mało. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z 20.09.2012 r (tzw. standardy okołoporodowe) każdej kobiecie w ciąży przysługują spotkania edukacyjne z położną. Spotkania te mogą z powodzeniem zastąpić szkołę rodzenia i przygotować kobietę do porodu, połogu i opieki nad noworodkiem. Najważniejsze jest jednak, że spotkania są refundowane przez NFZ. Przyszła mama, która chce skorzystać z takich świadczeń, nie poniesie więc żadnych kosztów.

 

Podstawowe informacje.

Na wstępie chciałabym zaznaczyć, że należy odróżnić prawo do spotkań edukacyjnych od prawa prowadzenia ciąży przez położną. Od stycznia 2017 można prowadzić ciążę u położnej w ramach NFZ. Zgodnie z ustawą o zawodach pielęgniarki i położnej oraz standardami okołoporodowymi prowadzenie ciąży, która przebiega prawidłowo ciężarna może powierzyć położnej, która ma odpowiednie uprawnienia i umowę z NFZ.  W takiej sytuacji ciężarnej przysługuje mniej wizyt u ginekologa, tj. trzy w czasie całej ciąży. Uprawniona położna ma prawo prowadzić dokumentację ciążową, wypisywać skierowania na badania lub na pobranie materiału do analiz. Kiedy położna zauważy coś niepokojącego ma obowiązek skierować pacjentkę do lekarza.

Natomiast spotkania edukacyjne położnej z ciężarną nie zmieniają jej harmonogramu wizyt lekarskich. Odbywają się one równolegle do nich. Spotkania mają charakter uzupełniający. Wymagane podczas ciąży spotkania z lekarzem, niezbędne i zalecane badania oraz wizyty położnej tworzą system opieki nad przyszłą mamą.

NFZ refunduje edukację przedporodową, ale dopiero od 21 tygodnia ciąży. Nie ma możliwości bezpłatnych spotkań z położną w ramach spotkań edukacyjnych w trakcie pierwszych tygodni trwania ciąży. Spotkania edukacyjne mają bowiem na celu przygotowanie do porodu, połogu i opieki nad dzieckiem. 

Ile spotkań edukacyjnych przysługuje kobiecie w ciąży?

• W okresie od 21. do 31. tygodnia ciąży przysługuje jedna wizyta położnej środowiskowo-rodzinnej w tygodniu,
• po 32. tygodniu ciąży – dwie wizyty w tygodniu.

Jakie warunki trzeba spełnić, aby skorzystać z możliwości spotkań z położną?

1. Ubezpieczenie.
2. Minimum 21 tydzień ciąży.
3. Wybór położnej.
4. Uzupełnienie deklaracji wyboru położnej.

Obecnie kobieta może sama wybrać osobę prowadzącą ciążę, położną i szpital, w którym chce rodzić. Nie obowiązuje rejonizacja, może więc wybrać dowolną placówkę, a jej lekarz, położna i pielęgniarka mogą pracować w zupełnie różnych miejscach.

Kobieta będzie mogła skorzystać z prawa do spotkań edukacyjnych, jeżeli jest ubezpieczona w NFZ. Zdaje sobie sprawę, że wiele z Was mimo, iż posiada ubezpieczenie, to ciążę prowadzicie u lekarza prywatnie, dlatego zwracam uwagę, że to nie ma żadnego znaczenia czy do ginekologa chodzicie prywatnie czy na NFZ. Z wizyt położnej i tak możecie skorzystać w ramach NFZ.

Zgodnie ze standardami okołoporodowymi do położnej środowiskowej powinien skierować lekarz ginekolog, między 21. a 26. tygodniem ciąży w celu objęcia opieką. Wystarczyłoby  przekazać informację, ale dzieje się tak bardzo rzadko. Niewiele kobiet dowiaduje się o takiej możliwości od swojego lekarza. Nic nie stoi jednak na przeszkodzie, by położnej poszukać na własną rękę.

Gdzie można szukać położnych?

1. Rozmowa z członkami rodziny i przyjaciółmi, rekomendacja koleżanki.
2. Poradnia POZ (Podstawowej Opieki Zdrowotnej).
3. Przychodnia pediatryczna.
4. Prywatna praktyka położnicza (z kontraktem NFZ).
5. Internet (np. fora internetowe).
6. Rejestr wszystkich położnych POZ, posiadających kontrakt z Narodowym Funduszem Zdrowia znaleźć można na stronie Zintegrowanego Informatora Pacjenta.

Każda kobieta ma inne potrzeby, oczekiwania i pytania. Polecane położne mogą być kompetentne i zaprzyjaźnione z np. z naszą szwagierką, ale to że nasza bliska osoba świetnie dogadywała się z daną położną nie znaczy, że na nas też zrobi dobre wrażenie. Warto spotkać się z położną, do której deklarację chcemy złożyć. Niekiedy krótka, wstępna rozmowa pozwala określić, czy czujemy sympatię do danej położnej i jak postrzegamy jej kompetencję.

Po drugie przy szukaniu położnej należy brać pod uwagę miejsca zamieszkania. Nie obowiązuje obecnie rejonizacja, jednak położna z powodów czysto praktycznych może odmówić przyjęcia deklaracji od osoby mieszkającej w oddalonym od jej gabinetu miejscu.

Co więcej położną obowiązują również limity dotyczące liczby podlegającej jej pacjentów, dlatego przed spotkaniem warto spytać czy przyjmie od nas deklarację.

Deklaracja wyboru położnej.

Złożenie deklaracji wyboru świadczeniodawcy jest ostatnim etapem wyboru położnej. Procedura ta polega na:

1. Wypełnieniu specjalnego druku, na którym należy wpisać podstawowe dane – imię, nazwisko, PESEL, adres zamieszkania.
2. Deklarację uzupełniamy bezpośrednio w placówce, w której przyjmuje wybrana przez nas położna lub też u niej samej.
3. Czasami położne przynoszą deklarację ze sobą do pacjentki na pierwszą wizytę edukacyjną, pomagają uzupełnić i podpisaną zanoszą do ośrodka POZ, w którym pracują.
4. Jeżeli w przeszłości składaliśmy deklarację wyboru położnej (np. przy wyborze lekarza rodzinnego) mamy możliwość bezpłatnej zmiany świadczeniodawcy (w tym przypadku położnej) nie częściej niż 3 razy w danym roku kalendarzowym.
5. Każda kolejna zmiana (powyżej 3) wiąże się z koniecznością wniesienia opłaty.

Po porodzie nie musi szukać położnej. Po narodzinach dziecka ta sama położna może objąć opieką mamę i noworodka w ramach tzw. wizyt patronażowych. Każdej kobiecie przysługuje po porodzie od 4 do 6 takich spotkań w jej domu. Nie musimy składać ponownie deklaracji. Jednak zgodnie z tym, co napisałam wyżej w każdej chwili możemy zmienić położną.

Co dają spotkania edukacyjne przyszłej mamie?

Ile kobiet, tyle opinii, ale myślę, że możliwość indywidualnego przedyskutowania z położną najbardziej nurtujących kwestii i opracowania odpowiadającego potrzebom ciężarnej programu spotkań jest bardzo korzystne dla psychiki każdej mamy.

Spotkania edukacyjne z powodzeniem mogą zastąpić szkołę rodzenia (ale nie muszą – możemy uczęszczać zarówno na zajęcia do szkoły, jak i spotykać się z położną). Przewaga spotkań edukacyjnych nad szkołą rodzenia polega na zindywidualizowanym programie spotkań. W szkołach rodzenia realizowany jest jeden, wspólny dla wszystkich ciężarnych schemat zajęć i ciężarne nie zawsze znajdą odpowiedź na wszystkie nurtujące je pytania.

Poza tym zazwyczaj ta sama położna odwiedza kobietę po porodzie podczas wspomnianych wcześniej wizyt patronażowych. W ramach kontaktów podczas spotkań edukacyjnych pomiędzy położną, a kobietą w ciąży nawiązuje się więź, która ułatwia późniejszy przebieg takich wizyt. Kobieta czuje się komfortowo w towarzystwie dobrze znanej położnej, dzięki czemu łatwiej jej rozmawiać o napotykanych w pierwszych dniach po porodzie problemach.

Dodatkowym plusem jest aspekt organizacyjny. Świadczenia położnej podstawowej opieki zdrowotnej są realizowane na podstawie kontraktu z Narodowym Funduszem Zdrowia. Kontrakt zakłada, że świadczenia wykonywane są w dni robocze, od poniedziałku do piątku w godzinach 8.00-18.00. Możemy umówić się z położną w godzinach, które najbardziej nam odpowiadają i np. spotkać się z nią popołudniu, kiedy mąż wróci z pracy.

Co po porodzie?

Położne środowiskowe opiekują się i udzielają niezbędnego wsparcia kobiecie oraz jej nowo narodzonemu dziecku w ramach wizyt patronażowych. Takie wizyty, podobnie jak spotkania edukacyjne są refundowane przez NFZ.

Jak już pisałam po porodzie powinny odbyć się co najmniej cztery wizyty patronażowe położnej środowiskowej w domu młodej mamy, a jeśli jest taka konieczność – 6. Pierwsza wizyta powinna się odbyć najpóźniej 48 godzin od zgłoszenia (zazwyczaj od momentu wyjścia matki z dzieckiem ze szpitala).

Położna środowiskowa ma obowiązek opieki nad matką, noworodkiem oraz całą rodziną przez dwa miesiące od chwili porodu. Zgodnie z zaleceniami, po porodzie położna opiekuje się mamą w okresie połogu, który kończy się 42. dnia po porodzie i noworodkiem do chwili ukończenia przez niego drugiego miesiąca życia. Zatem w ciągu pierwszych dwóch miesięcy życia dziecka powinny odbyć się wspomniane 4-6 wizyt (średnio jedna wizyta na tydzień/dwa).

Podsumowanie

Każda kobieta powinna być świadoma swoich praw, zwłaszcza w tak ważnym okresie życia, jakim jest ciąża, poród i macierzyństwo. Możliwość przygotowywania się do tych wydarzeń w towarzystwie wykwalifikowanej osoby, jaką jest położna jest bardzo ważnym prawem każdej przyszłej mamy. Spotkania edukacyjne odbywają się w życzliwej atmosferze, kobiety mają możliwość skonsultowania wątpliwości, wymiany doświadczeń z położną,  czy poszerzenia wiedzy teoretycznej oraz praktycznej.

Spotkania są refundowane przez NFZ i jest to przywilej, o którym wiele kobiet nie wie. Myślę, że ważne jest, aby promować wiedzę na ten temat, więc jeśli wasza siostra, bratowa czy koleżanka spodziewają się dziecka, udostępnijcie ten post. 🙂

Bibliografia:

1. http://www.mjakmama24.pl/porod/porod-naturalny/opieka-poloznicza-w-ciazy-co-zapewnia-nfz,544_7255.html
2. http://znanapolozna.blogspot.com/2015/08/wizyty-poozej-przed-porodem-i-po.html
3. http://ciaza.siostraania.pl/koordynowana-opieka-nad-kobieta-w-ciazy-koc-o-co-w-niej-chodzi-i-co-oznacza-dla-kobiet/
4. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 września 2012 r. w sprawie standardów postępowania medycznego przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu opieki okołoporodowej sprawowanej nad kobietą w okresie fizjologicznej ciąży, fizjologicznego porodu, połogu oraz opieki nad noworodkiem.
5. Ustawa z dnia 15 lipca 2011 r. o zawodach pielęgniarki i położnej. (Dz.U. 2011 nr 174 poz. 1039).