Wyprawa górska z małymi dziećmi? Czy to możliwe? Pomijając kwestie kondycji fizycznej i psychicznej należy odpowiedzieć na pytanie, czy to jest zgodne z prawem…
Oczywiście, że jest to zgodne z prawem, ale musimy spełnić kilka warunków i zastosować się do obowiązków prawnych. Wszystko po to, aby zapewnić sobie, swoim pociechom i innym osobom przebywającym w górach BEZPIECZEŃSTWO.
Istnieje kilka aktów prawnych regulujących kwestie chodzenia po górach. Regulacje te dotyczą zarówno wypraw indywidualnych, prywatnych jak i rodzinnych. Ponadto odnoszą się one do zorganizowanych wycieczek grupowych pod opieką przewodnika. Aktami tymi są między innymi:
-
Ustawa z dnia 18 stycznia z 1996 r. o kulturze fizycznej (tekst jednolity: Dz. U. 2001, Nr 81, poz. 889, z późn. zm.),
- Ustawa o bezpieczeństwie i ratownictwie w górach i na zorganizowanych terenach narciarskichDz.U.2011.208.1241 – Ustawa z dnia 18 sierpnia 2011 r. o bezpieczeństwie i ratownictwie w górach i na zorganizowanych terenach narciarskich
-
Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach turystycznych (tekst jednolity: Dz. U. 2001, Nr 55 poz. 578 z późn. zm.)
-
Ustawa z dnia 7 września 1991r. o systemie oświaty (tekst jednolity: Dz. U. 2004, Nr 256 poz. 2572 z późn. zm.)
- Ustawa z dnia 5 marca 2004 r. o zmianie ustawy o usługach turystycznych oraz o zmianie ustawy – Kodeks wykroczeń (Dz. U. Nr 62, poz. 576)
oraz akty wykonawcze do tych ustaw.
W tym wpisie skupię się głównie na obowiązkach prawnych wynikających z Ustawy o bezpieczeństwie i ratownictwie w górach i na zorganizowanych terenach narciarskich. Ustawa ta już na samym początku wskazuje definicję legalną gór. Przez góry rozumie się określony obszar. Obszary, które można nazwać górami zostały enumeratywnie wyliczone w ustawie i są to obszary:
- Beskidu Niskiego,
- Beskidu Wyspowego,
- Beskidu Średniego,
- Beskidu Sądeckiego,
- Beskidu Żywieckiego,
- Beskidu Małego,
- Beskidu Śląskiego,
- Bieszczadów,
- Gorców,
- Pienin,
- Sudetów Wschodnich,
- Sudetów Środkowych,
- Sudetów Zachodnich,
- Tatr,
- pasma Spisko-Gubałowskiego oraz
- Wyżyny Krakowsko-Wieluńskiej
Ustawa wskazuje jednak, że definicją gór i przepisami omawianej ustawy nie będą objęte obszary jednostek osadniczych i dróg publicznych. Oznacza to, że nie będą tam obowiązywały przepisy ustawy o bezpieczeństwie w górach. Pamiętajmy jednak, że na drogach publicznych leżących w obszarach górskich należy zachować szczególną ostrożność i podstawowe zasady wynikające z ustawy prawo o ruchu drogowym.
Górami można nazwać obszar Bieszczadów. Ale co to jest obszar Bieszczadów?
Rys.1 – pochodzi ze strony bieszczadersi.pl
Bieszczady to rozległy region górski, który stanowi fragment Karpat. W ujęciu geograficznym łączna długość pasma Bieszczadów przekracza 140 km. Około połowa tego pasma leży na terytorium Ukrainy, natomiast południowa część Bieszczadów znajduje się na Słowacji. Słowacy nazywają ten teren Górami Bukowskimi. Po stronie polskiej znajduje się, więc tylko część Bieszczadów Zachodnich. Granicę Bieszczadów Zachodnich wyznacza dolina Sanu. Obszary położone powyżej tej doliny, czyli Otryt, Żuków, otoczenie Jeziora Solińskiego i wzniesienia wokół Ustrzyk Dolnych, pod względem geograficznym nie są Bieszczadami, a Górami Sanocko-Turczańskimi. Jednakże zdecydowana większość przewodników turystycznych nazywa je Przedgórzem Bieszczadzkim.
Jednakże pod względem administracyjnym Bieszczady obejmują gminy: Ustrzyki Dolne, Lesko, Olszanica, Zagórz, Komańcza, Baligród, Cisna, Solina, Czarna, Lutowiska. Obszar ten obejmuje powierzchnię 2100 km ² i rozciąga się od dolin rzek Osławy i Osławicy po dolinę górnego Sanu. W najwyższej partii gór utworzono Bieszczadzki Park Narodowy.
Omówiliśmy już definicję gór i obszaru Bieszczadów, zatem czas na mniej przyjemne sprawy, czyli…
Obowiązki przebywających w górach w zakresie ochrony życia i zdrowia.
1. Pierwszym i podstawowym obowiązkiem osób przebywających w górach jest zachowanie należytej staranności w celu ochrony życia i zdrowia własnego oraz innych osób.
Z obowiązku tego wynikają inne zobowiązania. Przede wszystkim powinniśmy pamiętać, aby nie iść w góry, gdy jesteśmy chorzy, słabi i myślimy poradzę sobie. Wycieczka górska to duży wysiłek dla organizmu, zwłaszcza jeżeli zamierzamy wyruszyć z dziećmi. Przed wyjściem musimy wszystko przemyśleć i dokładnie zaplanować, tak by ryzyko zagrożenia życia czy zdrowia było jak najmniejsze. Powinniśmy wybierać odpowiednie szlaki, dostosowane do naszych umiejętności, sprawności i doświadczenia w górskich wspinaczkach.
2. Obowiązek zapoznania się z zasadami korzystania z danego terenu, obiektu lub urządzenia i obowiązek ich przestrzegania.
Jedni lubią góry wysokie, drudzy trochę niższe. Zabierając ze sobą małych podróżników, należy wziąć pod uwagę wysiłek, jaki zamierzamy włożyć w chodzenie. Jeśli dziecko jest malutkie będziemy musieli je nieść. W Bieszczadach jest kilka krótkich i pięknych szlaków, które idealnie nadadzą się do pokonywania terenu razem z pociechami.
Przed wyjściem, a nawet kilka dni przed wyjazdem należy szczegółowo zapoznać się z wybranym przez nas szlakiem szlakiem oraz zebrać o nim wszystkie potrzebne informacje.
Jakie informacje są niezbędne i gdzie ich szukać?
- jak daleko leży wybrana przez nas trasa od miejsca naszego noclegu
- czas przejścia trasy
- czas drogi powrotnej
- czy szlak jest oznakowany na całej długości
- jaki teren obejmuje szlak, czy jest on bezpieczny dla dzieci i czy poradzą sobie one z jego przejściem
- czy można poruszać się tam wózkiem czy trzeba mieć chustę
- Na jaką wysokość możemy wejść, najwyższy szczyt
- jakie atrakcje możemy spotkać na szlaku
- czy w czasie podroży można zaopatrzyć się w wodę oraz spożyć posiłek
- Czy są alternatywne trasy, szlaki, którymi będziemy mogli wrócić
Informacji na temat szlaków należy szukać z wyprzedzeniem, czytając artykuły w internecie, opinie rodziców, przeglądając poradniki, przewodniki, rozmawiając z innymi rodzicami czy właścicielami miejsca, w którym nocujemy.
Zaplanowanie trasy podróży z dziećmi po górskich stokach jest konieczne. Inne trasy wybiera się, jeśli chcemy chodzić po górach z przedszkolakiem, inne gdy z nastolatkami, a jeszcze inne na wyprawę z 8-latkiem.
3. Obowiązek stosowania się do znaków nakazu i zakazu umieszczanych przez podmioty, o których mowa w art. 3, ust. 1 omawianej ustawy.
Art. 3 ustawy dotyczącej bezpieczeństwa w górach wskazuje, że zapewnienie warunków bezpieczeństwa osób przebywających w górach należy do:
- ministra właściwego do spraw wewnętrznych,
- organów jednostek samorządu terytorialnego, na terenie których wykonywane jest ratownictwo górskie,
- dyrekcji parków narodowych i krajobrazowych położonych na obszarze gór, a także
- do osób fizycznych, osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej prowadzących w górach zorganizowaną działalność w zakresie sportu, rekreacji lub turystyki.
Zapewnienie warunków bezpieczeństwa w górach przez wyżej wymienione podmioty polega w szczególności na:
1) oznakowaniu terenów, obiektów i urządzeń służących do uprawiania sportu, rekreacji lub turystyki;
2) ustaleniu zasad korzystania z danego terenu, obiektu lub urządzenia;
3) zapewnieniu podmiotom uprawnionym do wykonywania ratownictwa górskiego warunków do organizowania pomocy oraz ratowania osób, które uległy wypadkowi lub są narażone na niebezpieczeństwo utraty życia lub zdrowia;
4) ogłaszaniu komunikatu lawinowego.
Powinniśmy więc ściśle przestrzegać wszystkich znaków zakazu, nakazu, wyznaczonych szlaków. Jako rodzice jesteśmy potrójnie odpowiedzialni – za siebie, swoje dzieci i inne osoby przebywające w górach. Musimy czytać wszystkie tablice informacyjne i stosować się do wskazówek, nie zbaczać z wyznaczonej i oznakowanej trasy. W sytuacji, gdy się zgubimy koniecznie musimy wrócić do ostatniego znaku.
4. Obowiązek zapoznania się oraz dostosowania swoich planów aktywności do umiejętności, aktualnych warunków atmosferycznych, prognozy pogody, komunikatu lawinowego dla danego obszaru i zastosowania się do zaleceń i ograniczeń wynikających z ogłoszonego stopnia zagrożenia lawinowego oraz z panujących i przewidywanych warunków atmosferycznych.
Myślę, że jest to najważniejszy zapis dla wszystkich wybierających się w góry, a zwłaszcza dla rodzin z małymi dziećmi. W góry należy iść wyłącznie wtedy gdy warunki pogodowe są sprzyjające, nie powinniśmy ruszać z dziećmi w trasę po zmierzchu ani w czasie dużych upałów lub mgły czy deszczu. Nalezy zapoznać się prognozą pogody i obserwować niebo. Oczywiście pogoda bywa zmienna i w związku z tym należy wybierać krótkie trasy lub takie na których można schowac się w schorniskach. Ponadto powinniśmy wybierać krótkie szlaki, jak najbardziej łagodne, na których często będziemy mogli robić przerwy. Należy samemu rozpoznać swój stan fizyczny i kondycję. Małe dzieci powinny być niesione w nosidłach lub pchane w wózku (wózkiem niestety wjedziemy tylko na niektóre szlaki). najważniejszy jest zdrowy rozsądek i to, by nie porywać się z motyką na słońce. Niektórzy wejdą z dzieckiem nawet na Tarnicę, a niektórzy będą spacerować jedynie w miejscach, gdzie można poruszać się z wózkiem. Wszytko zależy od nas. Zapewnienie bezpieczeństwa dzieciom, to podstawowy obowiązek rodzicielski.
5. Obowiązek użytkowania sprzętu odpowiedniego do rodzaju podejmowanej aktywności, sprawnego technicznie i zgodnie z jego przeznaczeniem i zasadami użycia.
W góry należy brać ze sobą tylko sprawny sprzęt. W przypadku podróży z małym dzieckiem niezbędnym wyposażeniem jest dobrej jakości nosidło. Powinno ono być dostosowane do wieku dziecka. W niektórych ośrodka turystycznych istnieje możliwość wypożyczenia tego typu sprzętu potrzebnego przy wyprawach górskich z z maleństwem. Należy zawsze sprawdzić, czy sprzęt jest sprawny, nie porwany, czy dziecko siedzi stabilnie, nie wypadnie i czy będzie bezpieczne gdyby doszło do potknięcia i upadku. Malutkie dzieci można nieść w chustach lub nosidłach ergonomicznych, jednak najlepszym rozwiązaniem wydają się być specjalne nosidła górskie.
Ponieważ górskie ścieżki mogą być wyboiste, należy zaopatrzyć się w wygodne obuwie, zarówno dla siebie jak i nieco starszych dzieci, które będą chciały przemierzać świat na własnych nogach. Dzięki temu, wędrówka po górach stanie się przyjemna i dużo łatwiejsza. W czasie słonecznych dni potrzebne jest czapka, chusteczka, kapelusz, natomiast jesienią cieplejsza wersja nakrycia głowy, aby osłonić maleństwa przed wiatrem.
Przynajmniej jedno z rodziców powinno mieć plecak, a w nim: wodę, (dużo wody), przekąski, chusteczki, skarpetki na zmianę, płaszcz przeciwdeszczowy. Jednak jeżeli wybieramy się na krótką trasę np. do 1 h, a po drodze jest np. schronisko, to możemy zaplanować podróż z postojem i posilić się w schronisku. Koniecznie weźmy ze sobą naładowany telefon komórkowy, z zapisanym nr GOPR oraz do właścicieli ośrodka noclegowego, w którym się zatrzymaliśmy. Dodatkowo możemy wgrać jedną z aplikacji ustalających nasze położenie.
Dłuższa wyprawa w góry wymaga wzięcia ze sobą do plecaka, oprócz wyżej wymienionych rzeczy jeszcze kilku cennych materiałów czy pomocnych akcesoriów i produktów. Są to:
- papierowa, aktualna mapa, przewodnik
- coś do siedzenia np. kocyk niemowlęcy
- Pieluszki tetrowe i pampersy
- Koszulkę na zmianę (dzieci lubią się brudzić)
Dodatkowym sprzętem są tzw. kijki, które pomagają utrzymać równowagę i odciążają nasz organizm. Należy wcześniej sprawdzić, czy są sprawne i nadają się do wędrówki.
6. Obowiązek bezzwłocznego informowania podmiotów uprawnionych do wykonywania ratownictwa górskiego o zaistniałym wypadku lub zaginięciu osoby oraz o innych zdarzeniach nadzwyczajnych mogących mieć wpływ na bezpieczeństwo osób.
- organizowanie i udzielanie pomocy osobom, które uległy wypadkowi w górach
- lub są narażone na niebezpieczeństwo utraty życia lub zdrowia
- transportowanie zwłok z gór.
Wypadek to nagłe zdarzenie lub zachorowanie, którego następstwem jest naruszenie czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia osoby przebywającej w górach,
- Górskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe,
- Tatrzańskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe oraz
- inne podmioty, jeżeli uzyskały zgodę ministra właściwego do spraw wewnętrznych.
Zatem wszystkie wypadki, niebezpieczne sytuacje czy zaginięcia najbliższych musimy zgłaszać do wyżej wymienionych jednostek. Zgodnie z tym co napisałam w poprzednim punkcie, zanim wyruszymy w góry powinniśmy naładować telefon i zapisać numer do GOPR.
Wezwanie pomocy jest naszym obowiązkiem prawnym i jednocześnie prawem. Bowiem zgodnie z art.6 omawianej ustawy w ramach ratownictwa górskiego podejmowane są działania ratownicze polegające w szczególności na:
2) dotarciu na miejsce wypadku z wyposażeniem ratowniczym;
3) udzieleniu kwalifikowanej pierwszej pomocy;
4) zabezpieczeniu i ewakuacji osób przebywających w górach z terenów stanowiących zagrożenie dla życia i zdrowia;
5) transporcie osób, które uległy wypadkowi lub są narażone na niebezpieczeństwo utraty życia lub zdrowia do miejsca, gdzie jest możliwe podjęcie medycznych czynności ratunkowych przez jednostki systemu Państwowe Ratownictwo Medyczne z miejsca przekazania osoby, której udzielono pomocy w ramach działań ratowniczych, z dyspozytorem jednostki systemu Państwowe Ratownictwo Medyczne;
6) poszukiwaniu osób zaginionych w górach;
7) transporcie zwłok z gór.
Mamy więc prawo do skorzystania z pomocy świadczonej w ramach ratownictwa górskiego. Pamiętajmy jednak, że lepiej zapobiegać wypadkom, a gdy dojdzie do niebezpiecznych sytuacji, szybko reagować i pomagać potrzebującym.


Nasza bieszczadzka przygoda.
To już wszystkie prawne obowiązki związane z wyprawą w góry z dziećmi. Zdjęcia będące tłem wpisu zostały zrobione w drodze na Połoninę Wetlińską. Udało się nam dotrzeć do schroniska Chatka Puchatka z naszymi maluchami (2-latkiem i 9 miesięcznym niemowlakiem). Zarówno w górę, jak i z powrotem szliśmy żółtym szlakiem zaczynającym się w Przełęczy Wyżniej. W górę szliśmy 1 h 15 min, wracaliśmy 55 min. W schronisku zrobiliśmy godzinny postój, zjedliśmy drugie śniadanko i spotkaliśmy znajomych z naszej rodzinnej miejscowości. Myślę, że jest to bardzo przyjazny szlak dla rodzin z dziećmi. Mieliśmy tylko jeden kryzys, na samym początku trasy. W środku lasu. Ileż można iść stromo w górę przez las i oglądać drzewa od dołu? :). Z każdą minutą było co raz lepiej i co raz piękniej, a po około 40 min od wejścia wyszliśmy z lasu. Widoki zrekompensowały trud. Ciężko opisać słowami magię gór. Zdjęcia oddają tylko częściowo urok Połoniny Wetlińskiej.
Mimo, iż na szlaku spotkaliśmy wiele rodzin, nawet z bardzo małymi dziećmi, to uważam, że trzeba mieć kondycję i wprawę, aby wspinaczka była przyjemnością, a nie męczarnią. My przez 3 dni chodziliśmy po niższych partiach gór, aby przyzwyczaić organizm do wejścia na 1228 m. n. p.m. Spacerowaliśmy po Sanoku, Lesku, Olchowej. Byliśmy w Komańczy i Solinie. Wszystkie miejsca mogę z ręką na sercu polecić do zwiedzania.
Bieszczady są przepiękne i warto podróżować z dziećmi. Pamiętajmy jednak o BEZPIECZEŃSTWIE w górach!
Wiedzieliście o tych obowiązkach prawnych? Kiedy po raz pierwszy zabraliście swoje pociechy w góry? Lubcie górskie wspinaczki? Napiszcie mi wasze spostrzeżenia i historie w komentarzach. Chętnie poczytam. A jeżeli uważacie, że ktoś z waszych znajomych powinien ten tekst przeczytać, to będzie mi bardzo miło jeżlei udostępnicie mu ten post. Pozdrawiam.
- http://bieszczadersi.pl/czytelnia/ciekawostki/5,podzial-geograficzny-bieszczadow
- http://www.czarna.net.pl/29/bieszczady/bieszczady.html
- http://serwisy.wimbp.rzeszow.pl/wg_b2.html
- http://www.trzykorony.pl/blog-wpis/29-o-czym-pamietac-wybierajac-sie-w-gory-z-dziecmi
Porządny artykuł, podziwiam Cię. Przykładasz się do tej pracy i widać bardzo dobre efekty. A zdjęcia oddają klimat, piękne!
Myślisz, że za długi? Znasz mnie. Mam problem z kondensowaniem tekstu, aby był krótki i merytoryczny. Chcę wszystko wyjaśnić, a później martwię się, że nikt tego nie przeczyta. O! Dziękuję za komentarz i miłe słowo. Jestem pewna, że po obronie i Ty będziesz miała więcej czasu na blogowanie. 🙂
Nie za długi. Po prostu wyczerpujący temat 😀 U mnie na razie zmiana wyglądu na przejrzysty i zainstalowanie Diqusa. Piszę i nie publikuję, bo wszystko takie niedopieszczone… Ale jak ruszę to już z kopyta mam nadzieję 😉
Bardzo dobry wpis i mega długi, Podziwiam 🙂
Śliczne zdj. Musiało być cudownie ;DD