Pojęcie urlopu wychowawczego.

Urlop wychowawczy jest uprawnieniem pracownika, który jest zatrudniony co najmniej 6 miesięcy. Wymiar urlopu wychowawczego wynosi do 36 miesięcy i udzielany na okres nie dłuższy niż do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 rok życia.

Pojęcie sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem.

Osoby prowadzące działalność gospodarczą mogą skorzystać z 3-letniego tzw. urlopu wychowawczego dla przedsiębiorców. Nie jest to oczywiście urlop w ścisłym tego słowa znaczeniu. Pojęcie urlopu odnosi się bowiem jedynie do pracowników etatowych. Pod pojęciem urlopu wychowawczego dla przedsiębiorców należy rozumieć czas (urlop) w czasie którego kobieta zawiesza działalność gospodarczą, po to by osobiście sprawować opiekę nad dzieckiem.

Prawo mamy do objęcia ubezpieczeniem społecznym.

Jeżeli z powodu sprawowania opieki nad dzieckiem, kobieta zawiesza (albo zamyka) działalność gospodarczą, ma ona prawo do objęcia ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi. Składki opłacane są wtedy w całości z budżet państwa, za pośrednictwem ZUS.

Warunki skorzystania z takiego ubezpieczenia.

Prowadzenie działalności gospodarczej przez co najmniej 6 miesięcy

Warunkiem objęcia ubezpieczeniami w okresie zawieszenia działalności jest prowadzenie działalności przez co najmniej 6 miesięcy w okresie bezpośrednio poprzedzającym zawieszenie. 

Warunek prowadzenia działalności przez okres co najmniej 6 miesięcy jest spełniony, jeśli kobieta:

• podlegała (obowiązkowo lub dobrowolnie) z działalności nieprzerwanie ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym bezpośrednio przed dniem rozpoczęcia sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem
• opłacała składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe przez co najmniej 6 miesięcy
• przerwy w opłacaniu składek  były spowodowane jedynie pobieraniem świadczeń z ubezpieczenia chorobowego bądź wypadkowego
• w okresie 6 miesięcy poprzedzających sprawowanie opieki podlegała ubezpieczeniom społecznym jako osoba pobierająca zasiłek macierzyński z tytułu prowadzenia działalności.

Brak pracowników.

Kobieta nie możesz zatrudniać pracowników. Działalność gospodarcza musi być zawieszona lub zamknięta na czas sprawowania opieki nad dzieckiem. 

Warunek wieku dziecka.

Prawo do zawieszenia działalności i objęcia ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi  kobieta może wykorzystać na raz lub maksymalnie w 5 częściach i przysługuje jej ono przez okres:

• do 3 lat – nie dłużej jednak niż do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6. rok życia
• do 6 lat – w przypadku dziecka, które z powodu stanu zdrowia potwierdzonego orzeczeniem o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności wymaga osobistej opieki, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez dziecko 18 roku życia.

Trwałe sprawowanie opieki.

Jeśli dziecko uczęszcza do przedszkola, żłobka, klubu dziecięcego albo szkoły, kobieta też możesz być objęta ubezpieczeniem, niezależnie od liczby godzin pobytu dziecka w tych placówkach. Jedynie trwałe zaprzestanie sprawowania opieki nad dzieckiem wyklucza korzystanie z prawa do składek opłacanych przez Państwo.

Warunek korzystania z prawa do składek, przez jednego rodzica.

Prawo do objęcia obowiązkowymi ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi przysługuje jednemu z rodziców, pod warunkiem że drugi rodzic nie jest objęty ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z tytułu sprawowania opieki albo ubezpieczeniami jako osoba pobierająca zasiłek macierzyński lub zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego albo jako osoba przebywająca na urlopie wychowawczym.

Ubezpieczenie zdrowotne.

Osoby objęte obowiązkowymi ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z tytułu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem oraz niepodlegające obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytułu podlegają obowiązkowo ubezpieczeniu zdrowotnemu.

Kiedy powstaje obowiązek objęcia ubezpieczeniem zdrowotnym?

Obowiązek ubezpieczenia powstaje z dniem objęcia ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi w związku ze sprawowaniem osobistej opieki nad dzieckiem, a wygasa z dniem zakończenia sprawowania tej opieki. Podstawę wymiaru składki stanowi kwota odpowiadająca wysokości specjalnego zasiłku opiekuńczego przysługującego na podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych.

Co dają kobiecie ubezpieczenia społeczne?

Dzięki ubezpieczeniom emerytalnym i rentowym kobieta może otrzymać:

• Jednorazowe, okresowe lub stałe świadczenia w razie niezdolności do pracy.
• Emeryturę,
• Rentę z tytułu niezdolności do pracy,
• Rentę szkoleniową,
• Rentę rodzinną,
• Zasiłek pogrzebowy

Jakich formalności musi dokonać mama, aby skorzystać z urlopu wychowawczego dla przedsiębiorców?

Jeśli kobieta chce skorzystać z możliwości finansowania ubezpieczeń przez budżet państwa za czas sprawowania opieki nad dzieckiem,powinna:

1. zawiesić działalność w CEIDG 

2. Zgłosić się do ZUS.

Aktualnie – nie ma już odpowiedniej rubryki w formularzu CEIDG dot. zawieszenia działalności gospodarczej z powodu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem. Od 30 kwietnia 2018 w formularzu CEIDG zaznaczamy, że zawieszamy działalność – bez podawania przyczyny – sprawowanie opieki nad dzieckiem.

Formalności w ZUS?

W  ZUS składamy oświadczenie o zamiarze podlegania ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym

Oświadczenie UE–1, zawiera:

• imię i nazwisko, numer PESEL lub serię i numer dowodu osobistego lub paszportu
• miejsce zamieszkania
• dzień rozpoczęcia sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem
• imię i nazwisko dziecka oraz datę jego urodzenia
• informację o ostatnim okresie ubezpieczenia
• informację o korzystaniu lub nieskorzystaniu z uprawnień wynikających ze sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem przez drugiego rodzica.

Załączniki?

Łącznie z oświadczeniem należy także przedłożyć oryginały:

• skróconego odpisu aktu urodzenia dziecka,
• orzeczenia o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności (jeśli dziecko ma takie orzeczenie).

Zgłaszanie zmian.

Kobieta musi zawiadomić ZUS o wszelkich zmianach w stosunku do danych wskazanych w oświadczeniu. Ma na to  7 dni od dnia zaistnienia tych zmian. Musi zaktualizować dane zawarte w oświadczeniu np. w przypadku zmiany okresu zawieszenia w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem.

Podstawa do obliczania wysokości składek na ubezpieczenia przy opiece nad dzieckiem.

Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe stanowi kwota 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego na dany rok kalendarzowy (czyli taka sama, jak przy standardowych składkach przedsiębiorcy).

Podsumowanie.

Mamom prowadzącym działalność gospodarczą, nie przysługuje urlop wychowawczy w ścisłym tego słowa znaczeniu, ale mają pewne uprawnienia, które zbliżają i zrównują sytuacje mam pracujących na etacie i tych mających swój biznes.

Jeśli kobieta w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem zawiesi działalność gospodarczą (i spełnia inne warunki wymienione wyżej, t.j. mi.in. prowadzi działalność od minimum 6 miesięcy, nie zatrudnia pracowników) – będzie jej przysługiwało prawo do składek emerytalno-rentowych opłacanych przez Państwo za czas sprawowania opieki nad dzieckiem.

Z prawa do składek opłacanych przez Państwo mama może korzystać maksymalnie przez 3 lata i maksymalnie do ukończenia przez dziecko 6 roku życia. Należy pamiętać, że limit 3 lat jest liczony osobno dla każdego dziecka. To kobieta decyduje ile czasu zostaje z dzieckiem, jeśli chce może ponownie odwiesić działalność i sama opłacać składki.

Bibliografia:

• Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców.
• Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.
• ZUS: https://www.zus.pl/pl/pracujacy/osoby-sprawujace-osobista-opieke-nad-dzieckiem/jestes-osoba-sprawujaca-osobista-opieke-nad-dzieckiem-przeczytaj
• Ulotka:https://www.zus.pl/documents/10182/167561/opiekujesz_si%C4%99_dzieckiem_ubezpieczenia.pdf/ffbb60cc-15d0-4902-9ce9-6a85b1f9eb9d
• Ministerstwo Przedsiębiorczości i Technologii – https://www.biznes.gov.pl/pl/firma/zawieszenie-wznowienie-i-zamkniecie-firmy/chce-zawiesic-spolke-cywilna/zawieszenie-firmy-a-opieka-nad-dzieckiem