Jedna z czytelniczek zadała mi pytanie, które okazało się świetną podstawą do kolejnego wpisu. Pytanie brzmiało – Czy małżonkowie, którzy posiadają różne adresy zameldowania mogą skorzystać z preferencji podatkowej w postaci wspólnego rozliczenia i jak w takiej sytuacji wygląda kwestia ulgi podatkowej?

Możliwość wspólnego rozliczania przez małżonków jest bez wątpienia korzystną preferencją podatkową pozwalającą wielu małżeństwom na spore oszczędności. Skoro budzi jednak wątpliwości postanowiłam krótko przybliżyć Wam tę instytucję.

Do łącznego opodatkowania małżonków nie wystarczy sama chęć. Należy jeszcze spełnić szereg ustawowych warunków określonych przez ustawodawcę. Kiedy zatem jest ono dopuszczalne?

Wspólne rozliczanie małżonków reguluje art. 6 ust. 2 oraz 2a ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przepis wskazuje na kilka podstawowych kwestii:

1. Każde z małżonków podlega w Polsce nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu (w praktyce oznacza to, że ma tu miejsce zamieszkania, centrum interesów życiowych).
2. Małżonkowie przez cały rok pozostawali w związku małżeńskim.
3. Przez cały rok podatkowy istniała między nimi wspólność majątkowa.
4. Do żadnego z małżonków nie mają zastosowania przepisy ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym  lub ustawy o podatku tonażowym.
5. Oboje albo jedno z nich złoży wniosek o wspólne opodatkowanie (wystarczające będzie zaznaczenie odpowiedniego kwadratu w zeznaniu podatkowym).

W jaki sposób rozliczany jest podatek?

Jeśli wyżej wymienione warunki są spełnione, to podatek można określić w taki sposób, że dochody małżonków sumuje się, od połowy sumy oblicza podatek według skali, a wynik mnoży razy 2. Im większa różnica dochodów, tym korzystniejszy jest taki sposób opodatkowania.

Wspólne rozliczenie małżonków a różne miejsca zamieszkania.

Rozważania na powyższy temat należy rozpocząć od wyjaśnienia terminów zameldowanie i zamieszkanie. Są to dwa różne pojęcia. Dla urzędów skarbowych kluczowe jest miejsce zamieszkania. Zgodnie z art. 17 par. 1 Ordynacji podatkowej, jeżeli ustawy podatkowe nie stanowią inaczej, właściwość miejscową organów podatkowych ustala się według miejsca zamieszkania. Z kolei w myśl art. 45 ust.1b ustawy o PIT właściwym urzędem skarbowym, w którym podatnik jest zobowiązany złożyć zeznanie roczne o wysokości osiągniętego dochodu, jest urząd skarbowy właściwy według miejsca zamieszkania podatnika w ostatnim dniu roku.

W polskim prawie  miejscem zamieszkania jest miejscowość, w której osoba fizyczna przebywa z zamiarem stałego pobytu (art. 25 Kodeksu Cywilnego). Natomiast dokonanie zameldowania w miejscu pobytu stałego lub czasowego należy rozumieć, jako czynności z zakresu polskiego prawa administracyjnego.

Miejscem zamieszkania może być miejscowość, lub nawet oznaczenie konkretnego lokalu mieszkalnego, z określeniem również nazwy ulicy, numeru domu i mieszkania. Istotny jest zarówno fakt fizycznego przebywania w danej miejscowości (corpus) jak i wola przebywania w niej (animus). Wola przebywania w danym miejscu jest pojęciem subiektywnym. Musi wiązać się z tym, że miejsce to stało się ośrodkiem życia codziennego osoby fizycznej, w którym skoncentrowane są jej plany życiowe. Dane miejsce nie traci przymiotu miejsca zamieszkania wskutek dłuższego lub krótszego oddalenia się z niego, pod warunkiem, że osoba nie traci rzeczywistego związku z miejscem.

Odpowiadając na pytanie…

Zgodnie z § 4 ust. 2 rozporządzenia Ministra Finansów z 22 sierpnia 2005 r.  w sprawie właściwości organów podatkowych, jeżeli małżonkowie mają różne miejsca zamieszkania muszą wybrać, do którego urzędu skarbowego będą składać wspólne zeznanie: męża czy żony. O ich wyborze urząd skarbowy, do którego trafi zeznanie, powinien zawiadomić urząd właściwy według miejsca zamieszkania drugiego małżonka. 

Nie ma żadnych przeszkód, by co roku wybór był inny. Przepisy nie nakazują bowiem trzymać się raz podjętej decyzji. To samo dotyczy rozliczenia przez internet. W elektronicznym formularzu, po podaniu identyfikatorów podatkowych (PESEL lub NIP podatnika i małżonka)  i po wyborze opcji wspólnego opodatkowania,  z rozwijalnej listy należy wybrać urząd skarbowy, do którego adresowane jest zeznanie oraz podać dane identyfikacyjne swoje  i małżonka. Na miejsce złożenia wspólnego rozliczenia jest zazwyczaj wybierany urząd skarbowy tego małżonka, który w zeznaniu figuruje jako podatnik.

Do drugiego z urzędów można wysłać zawiadomienie o złożeniu wspólnego zeznania w urzędzie skarbowym małżonka. Takie postępowanie nie jest jednak obowiązkowe, gdyż jak wspomniałam wyżej zgodnie z przepisami urząd, który otrzymał PIT, powinien zawiadomić urząd właściwy według miejsca zamieszkania drugiego małżonka.

Co z ulgą podatkową na dziecko?

Po spełnieniu warunków o których pisałam tu i tu, rodzice którzy mają różne adresy zamieszkania i rozliczają wspólnie podatek, mogą skorzystać z ulgi na dziecko na tych samych samych zasadach, co rodzice mający ten sam adres zamieszkania i obliczyć ulgę w identyczny sposób jak pozostali.

Szczegółowy sposób rozliczenia ulgi prorodzinnej z konkretnymi przykładami, kwotami i zasadami liczenia już w najbliższy poniedziałek. Zapraszam do śledzenia wpisów.

Bibliografia:

1. Ustawa z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych
2. Rozporządzenia Ministra Finansów z 22 sierpnia 2005 r.  w sprawie właściwości organów podatkowych
3.  poradnikprzedsiebiorcy.pl/-wspolne-rozliczenie-pit-a-rozne-adresy-zamieszkania