Świadczenie rodzicielskie: jak skorzystać i na co zwrócić uwagę ubiegając się o kosiniakowe.

W niniejszym artykule dokładnie omówimy kwestie związane ze świadczeniem rodzicielskim. Przeanalizujemy, komu przysługuje to świadczenie, jakie są warunki jego pobierania oraz jakie prawa i obowiązki mają osoby korzystające z tego wsparcia. Ponadto, przyjrzymy się różnym sytuacjom życiowym, w których może pojawić się konieczność złożenia wniosku o świadczenie rodzicielskie, oraz wyjaśnimy, jakie kroki należy podjąć w celu uzyskania tego wsparcia. Zapraszam do lektury, która mam nadzieję rozwieje wszelkie wątpliwości i ułatwi zrozumienie zagadnień związanych z świadczeniem rodzicielskim.

Jest to pomoc finansowa, z której mogą skorzystać:

mamy studentki,
mamy, które są bezrobotne (zarówno te zarejestrowane w urzędzie pracy, jak i niezarejestrowane),
mamy pracujące na podstawie umów cywilnoprawnych (umowy o dzieło oraz umowy-zlecenia, od których nie była odprowadza dobrowolna składka chorobowa),
mamy prowadzące działalność nierejestrowaną i niemające składek,
mamy ubezpieczone w KRUS.

Jak widzisz, z zasady uprawniona do pobierania świadczenia jest matka dziecka, jednakże ustawa poszerza krąg osób, które mogą wystąpić z wnioskiem o przyznanie świadczenia.

Świadczenie to przysługuje również:

ojcu dziecka (tylko pod pewnymi warunkami, o których napiszę niżej),
opiekunowi faktycznemu dziecka, w przypadku objęcia opieką dziecka w wieku do ukończenia 7 roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego – do ukończenia przez nie 10 roku życia,
rodzinie zastępczej (z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej), w przypadku objęcia opieką dziecka w wieku do ukończenia 7 roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego – do ukończenia przez nie 10 roku życia,
osobie, która przysposobiła dziecko, w przypadku objęcia opieką dziecka w wieku do ukończenia 7 roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego – do ukończenia przez nie 10 roku życia.

Świadczenie rodzicielskie przysługuje ojcu dziecka w przypadku:

skrócenia na wniosek matki dziecka okresu pobierania świadczenia rodzicielskiego, zasiłku macierzyńskiego lub uposażenia za okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu macierzyńskiego, okres urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego lub okres urlopu rodzicielskiego, po wykorzystaniu przez nią tego świadczenia, zasiłku lub uposażenia za okres co najmniej 14 tygodni od dnia urodzenia dziecka,
śmierci matki dziecka,
porzucenia dziecka przez matkę.

Świadczenie przysługuje na różny okres w zależności od liczby dzieci. Przykładowo:

52 tygodnie – w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie, przysposobienia jednego dziecka lub objęcia opieką jednego dziecka;
65 tygodni – w przypadku urodzenia dwojga dzieci przy jednym porodzie, przysposobienia dwojga dzieci lub objęcia opieką dwojga dzieci,
67 tygodni – w przypadku urodzenia trojga dzieci przy jednym porodzie, przysposobienia trojga dzieci lub objęcia opieką trojga dzieci.

Świadczenie rodzicielskie przysługuje od dnia:

porodu,
objęcia dziecka opieką, nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 7 roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, nie dłużej niż do ukończenia przez nie 10 roku życia,
przysposobienia dziecka, nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 7 roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, nie dłużej niż do ukończenia przez nie 10 roku życia.

Świadczenie rodzicielskie przysługuje w wysokości 1000 zł miesięcznie, z uwzględnieniem pewnych zasad

W razie urodzenia dziecka przez kobietę pobierającą zasiłek dla bezrobotnych – w okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych lub w ciągu miesiąca po jego zakończeniu, lub w okresie przedłużenia zasiłku dla bezrobotnych świadczenie rodzicielskie przysługuje jednemu z rodziców w wysokości różnicy między kwotą świadczenia rodzicielskiego a kwotą pobieranego przez kobietę zasiłku dla bezrobotnych, pomniejszonego o zaliczkę na podatek dochodowy od osób ﬁzycznych.

Kwotę świadczenia rodzicielskiego przysługującą za niepełny miesiąc ustala się, dzieląc kwotę świadczenia przez liczbę wszystkich dni kalendarzowych w tym miesiącu, a otrzymaną kwotę mnoży się przez liczbę dni kalendarzowych, za które świadczenie przysługuje. Kwotę świadczenia przysługującą za niepełny miesiąc zaokrągla się do 10 gr w górę.

Osobie uprawnionej do świadczenia rodzicielskiego przysługuje w tym samym czasie jedno świadczenie rodzicielskie (w wysokości 1000 zł) bez względu na liczbę wychowywanych dzieci.

Świadczenie rodzicielskie nie przysługuje, jeżeli:

co najmniej jeden z rodziców dziecka lub inna uprawniona osoba otrzymuje zasiłek macierzyński lub uposażenie za okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu macierzyńskiego lub okres urlopu rodzicielskiego,
dziecko zostało umieszczone w pieczy zastępczej (gdy świadczenie pobierała matka, ojciec lub osoby, które przysposobiły dziecko),
osoba ubiegająca się o świadczenie rodzicielskie lub osoba pobierająca świadczenie rodzicielskie nie sprawuje lub zaprzestała sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, w tym w związku z zatrudnieniem lub wykonywaniem innej pracy zarobkowej, które uniemożliwiają sprawowanie tej opieki,
w związku z wychowywaniem tego samego dziecka lub w związku z opieką nad tym samym dzieckiem jest już ustalone prawo do świadczenia rodzicielskiego, dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu opieki nad dzieckiem w czasie urlopu wychowawczego, świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego lub zasiłku dla opiekuna, o którym mowa w Ustawie o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów,
matce lub ojcu przysługuje świadczenie o podobnym charakterze do świadczenia rodzicielskiego za granicą, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.

Ze świadczenia rodzicielskiego nie skorzysta przede wszystkim:

osoba otrzymująca zasiłek macierzyński,
drugi rodzic, gdy jeden rodzic otrzymuje zasiłek macierzyński,
osoba, która korzysta ze świadczeń z tytułu urodzeniu dziecka w innych systemach niż powszechny system ubezpieczeniowy (np. funkcjonariusze służb mundurowych),
uprawniony rodzic/opiekun w sytuacji, gdy zaprzestał sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem w związku z wykonywaniem pracy zarobkowej, która uniemożliwia jej sprawowanie,
matka lub ojciec, którym przysługuje świadczenie o podobnym charakterze do świadczenia rodzicielskiego za granicą.

W przypadku zbiegu uprawnień do świadczeń takich jak świadczenie rodzicielskie, świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy, dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego, zasiłek dla opiekuna, o którym mowa w Ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów – przysługuje jedno z tych świadczeń, wybrane przez osobę uprawnioną.

Wniosek o świadczenie rodzicielskie – najważniejsze informacje

Prawo do świadczenia rodzicielskiego ustala się, począwszy od miesiąca urodzenia lub przysposobienia dziecka.
W przypadku opiekuna faktycznego dziecka i rodziny zastępczej, z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej, prawo do świadczenia ustala się od miesiąca objęcia dziecka opieką.
Tu należy dodać warunek – wniosek o ustalenie prawa do świadczenia rodzicielskiego powinien zostać złożony w terminie 3 miesięcy, licząc od dnia urodzenia lub przysposobienia dziecka, a w przypadku opiekuna faktycznego dziecka i rodziny zastępczej, z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej, od dnia objęcia dziecka opieką.
Po terminie upływu 3 miesięcy nadal można złożyć wniosek, ale nie później niż w okresie 52 tygodni. W takiej sytuacji prawo do świadczenia rodzicielskiego ustala się, począwszy od miesiąca, w którym wpłynął wniosek.
W przypadku, gdy świadczenie rodzicielskie przysługuje ojcu dziecka, termin 3 miesięcy jest liczony od dnia skrócenia okresu pobierania świadczenia rodzicielskiego, śmierci matki dziecka lub porzucenia dziecka przez matkę.

Przykładowy wzór wniosku o ustalenie prawa do świadczenia rodzicielskiego jest dostępny na stronie Biuletynu Informacji Publicznej Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej. W Akademii Prawo Mamy szczegółowo i z przykładami omawiam, jak prawidłowo wypełnić taki wniosek.

Świadczenie rodzinne a praca zarobkowa

Przepisy nie precyzują tej kwestii wprost, jednak wśród przesłanek wykluczających pobieranie świadczenia rodzicielskiego znalazło się zaprzestanie sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem. Jednocześnie nie wprowadzono wytycznych, które pozwoliłyby jasno ocenić, iż np. praca powyżej określonego wymiaru czasu pracy czy w określonej formie powoduje zaprzestanie sprawowania osobistej opieki. Jeżeli jednak prawo do świadczenia rodzicielskiego zostało utracone, będzie to dotyczyło całej kwoty w wysokości 1000 zł miesięcznie.

Osoby, które pobierają świadczenie, są zobowiązane do zgłoszenia wszelkich zmian i okoliczności mających wpływ na prawo do świadczenia rodzicielskiego. Brak przekazania takich informacji może skutkować powstaniem nienależnie pobranych świadczeń i koniecznością ich zwrotu wraz z odsetkami. Osoba uprawniona do świadczenia rodzicielskiego, zamierzająca podjąć pracę zarobkową, powinna szczególną uwagę zwrócić na jej charakter i czas wykonywania. Prace mogące być wykonywane w małym wymiarze czasu, w formie telepracy czy małego biznesu (działalność nierejestrowana), jeśli czas ich wykonywania mógłby być elastycznie dopasowany do obowiązków związanych z wychowywaniem dziecka, nie powinny mieć wpływu na prawo do świadczenia. Należy jednak zawiadomić o tym urząd i dobrze uargumentować fakt, że praca nie koliduje ze sprawowaniem osobistej opieki nad dzieckiem. Warto zrobić to pisemnie – w celach dowodowych.

Świadczenie rodzicielskie stanowi istotne wsparcie dla rodziców, którzy podejmują się opieki nad dziećmi.

Warto jednak pamiętać, że kwestie związane z pobieraniem tego świadczenia mogą być złożone i wymagać szczegółowego zrozumienia przepisów oraz indywidualnej sytuacji życiowej. Dlatego też, w przypadku wszelkich wątpliwości czy potrzeby dodatkowych informacji, zawsze warto skorzystać z pomocy specjalistów. Dzięki temu, każdy rodzic będzie mógł skorzystać z dostępnego wsparcia finansowego w sposób świadomy i zgodny z obowiązującymi przepisami. Ostatecznie, celem świadczenia rodzicielskiego jest zapewnienie stabilności i godnych warunków życia dla rodziny, co stanowi fundament budowania silnego i szczęśliwego otoczenia dla dziecka.

Zapraszamy do zgłębienia jeszcze większej wiedzy na temat praw rodzicielskich i urlopów rodzicielskich poprzez lekturę książki Prawo Mamy.

Odkryj szczegółowe informacje dotyczące praw kobiet w okresie okołoporodowym!